Onze crisis is er niet alleen een van getallen. Of dat we structureel meer uitgeven dan er binnenkomt. Het gaat in onze crisis ook over de massa die ineens invloed heeft. Voor het eerst in de geschiedenis staat iedereen voortdurend met elkaar in verbinding via internet. En als het volk dan haar geloof verliest, kan daar geen miljardeninjectie tegenop. We leven in een kruidvat.
Snelheid van het licht
Revolutie Internet zorgde er supersnel voor dat meningen, kennis en ervaringen van wie dan ook, waar dan ook, kunnen worden uitgewisseld. Hierdoor komt meer informatie dan ooit tevoren tot ons. Alles wat je wilt weten, kan je nu in een paar seconden opzoeken. Voor elke gedachte kan je bevestiging vinden. Altijd. We vormen ons veel sneller (en gemakkelijker) een mening en nemen steeds sneller beslissingen. In die zin is het ‘lopende vuurtje’ veranderd in de snelheid van het licht. De Arabische lente is hier een goed voorbeeld van. De vraag is of onze mentale bedrading dit tempo en deze veelheid aan informatie aankan. In die zin: kunnen wij wel bevatten wat het wereldwijde web betekent voor ons? Te meer daar we nu in crisis verkeren?
Wantrouwen
Elke handel, dus ook de wereldwijde, hangt samen met vertrouwen. De overheid heeft zich in de westerse wereld geen betrouwbare partner getoond. Banken werden ruimschoots gesponsord door de overheid doordat het toezicht van diezelfde overheid faalde. Burgers voelden zich in de steek gelaten met schulden die ineens niet aflosbaar bleken omdat de huizenprijzen in elkaar stortten en pensioengelden verdampten. Gedwongen verkopen van huizen, bedrijven etc. leidden in de VS tot tentenkampen. Deze ervaringen worden nu via het web gedeeld. Daar worden weer docu’s over gemaakt. Had je dus nog wel vertrouwen in de overheid, dan kan dat nu nog makkelijker aangevroten worden. Nu alleen met de snelheid van het licht, want het is niet enkel het verhaal van je buurvrouw.
Actie reactie
Op internationaal niveau worden de gebeurtenissen direct vertaald in aan- of verkopen. Krijgt een land bijvoorbeeld een verlaging van de kredietstatus, dan gaat onmiddellijk de rente op de staatsleningen omhoog. Of als de banencijfers in de VS of Europa tegenvallen, reageren de koersen direct negatief. Met de snelheid van het licht. De media schrijven hier dan weer over en weer zakt ons vertrouwen. Daar praten we dan weer over op internet en besluiten iets. Geen geld uitgeven bijvoorbeeld, of goud kopen als bescherming tegen deze onzekere wereld.
Massale paniek
Zoals ook de Arabische lente liet zien: een overheid of institutie (zoals een bank), bestaat alleen bij de gratie van het volk. Zonder draagvlak, geen overheid of institutie. Maar nu kan het volk elkaar ineens vinden en spreken met één stem. Wat als de stem van wantrouwen sterker wordt doordat de economieën van Europa en de VS niet herstellen? Wat als Griekenland er niet uit komt? Wat als Spanje het niet zal lijken te redden? Dan kan er nu, sneller dan ooit tevoren, massale paniek ontstaan. Er hoeft maar iets kleins te gebeuren, bijvoorbeeld het omvallen van een kleine Spaanse bank in combinatie met een andere tegenvaller en velen gaan ineens pinnen. Automaten leeg. Ook klanten van andere banken gaan ineens pinnen, want iedereen is verbonden en weet dat een bank failliet is. Er ontstaat een te grote vraag naar geld. Het pinsysteem van alle banken ligt plat. Ook de sites van banken gaan off-line, omdat er te veel bezoekers zijn op hun sites. Er kan niets meer worden overgeboekt. Nog meer wantrouwen, maar dan collectief. De goudprijs zal ondenkbare records breken.
Het opgeven van het vertrouwen door één, kan zich zo verspreiden met de snelheid van het licht. De handelscomputers vangen deze signalen ondertussen op en zullen direct reageren. De waarde van aandelen van het betreffende land of landen dalen spectaculair en de rente op obligaties rijzen de pan uit. Zo maar in een paar uur kunnen wij in massale paniek schieten. Dag in, dag uit. De snelheid die het web ons gaf, heeft ons ingehaald. Wij zijn de schapen die wachten tot de eerste gaat pinnen. Wij staan allen op scherp tot de eerste gaat. Dit blijft zo tot wij een nieuwe bodem in ons financiële systeem leggen; zoals goud dat ooit was. Als dat niet lukt, kunnen we altijd nog overstappen op ruilhandel.
