Blog

Ineens voel ik het weer; het krampgevoel in mijn maag dat ik nu al dagen heb. Soms is het gewoon niet te negeren. Niet aan denken. Alles went. Zelfs honger. Mijn oma zou gezegd hebben: ‘Dat is geen honger. Jij weet niet wat honger is. Jij hebt de oorlog niet meegemaakt. Jij hebt trek.’. Ik ben blij dat zij de wereld zoals hij nu is, niet meer mee hoeft te maken. Dan had ze dríé keer échte honger mee moeten maken.

Ik buk me naar een weegbreeplantje, pluk op de twee onderste na, vijf blaadjes af. Eentje steek ik alvast in mijn mond. Zacht bitter. Maar minder bitter dan klaver en zeker minder bitter dan paardenbloemblad. Dit is een oud weegbreeblaadje. Taai. Mijn speekselklieren reageren overvloedig. 

Een paar dagen geleden heb ik het laatste voedsel uit mijn voorraad gebruikt, met de laatste specerijen. De laatste aardappeltjes van de oogst van september, die ik eigenlijk had willen bewaren om te herplanten. Van de blikgroente halveerde ik iedere keer wat ik nog had … om maar te sparen in de hoop, ja, waarop eigenlijk? Betere tijden? 

Nu in januari is er nog niets in de moestuin, behalve de sla onder het glas van mijn kasje, maar dat is niet voldoende. Nu moet ik steeds verder lopen, meer energie verspillen om mijn kostje bij elkaar te scharrelen. Ah, daar een margrietrozetje. Ook dit verdwijnt in mijn verzamelbuideltje. 

Een onwaarschijnlijk scenario? Mensen die niets meer te eten hebben en dus zelfs onkruid zoeken om nog wat voedsel te hebben? Misschien. Misschien ook niet. Wie zal het zeggen wat onze wereld te wachten staat, want waar gaat het heen met de crisis? Verdwijnt de euro? Komt er een derde wereldoorlog? Gebeurt er een gigantische natuurramp? Gaat de God Particle Test op 21 december 2012 door het Cern gigantisch mis? Ik kan niet in de toekomst kijken en heb de wijsheid niet in pacht.

Ik heb wel het zekere voor het onzekere genomen en me verdiept in het eten van “onkruid”. Onkruid tussen aanhalingstekens dan want onkruid is een predicaat dat wij deze planten gegeven hebben. Van Dale zegt immers: onkruid is een nutteloos of schadelijk geacht kruid dat vanzelf opschiet op onbebouwde plaatsen of tussen de cultuurgewassen.

Mijns inziens een belediging aan het adres van onkruid. Veel onkruid bloeit prachtig, onkruid is veel gezonder dan we denken, heeft vaak geneeskrachtige eigenschappen en onkruid speelt een enorm belangrijke rol in de insectenwereld. Onder andere doordat we zoveel onkruid uit onze tuinen weren, gaat de insectenstand hard achteruit. We kennen allemaal het probleem van de uitstervende insecten die onze groenten moeten bestuiven. Dus als de “pleuris” echt uitbreekt, dan zou onkruid in de groene wereld nog wel eens hetgeen kunnen zijn, waarop we terug gaan vallen.

Wat heerlijk dan dat voedzaam en geneeskrachtig onkruid zo overvloedig aanwezig is! Nou, heerlijk … Over smaak valt niet te twisten, maar persoonlijk vind ik veel planten uit de natuur alleen lekker in combinatie met bekende specerijen en voedingsmiddelen. Vaak smaken ze naar niets en veel plantjes, paardenbloem, klaver, weegbree enz. hebben een (zacht)bittere smaak. Nu is een bekend gezegde: Bitter in de mond, maakt het hart gezond, dus daar gaan we dan maar vanuit. Zuur neutraliseert bitter, een paar drupjes citroen of azijn, kunnen dit euvel verhelpen. Ook iets zoets toevoegen helpt om de bittere smaak weg te krijgen.

Is er dan zo veel uit de “wilde” natuur eetbaar? U kunt het beter andersom stellen, welk onkruid is niet eetbaar of niet nuttig? U kent waarschijnlijk allemaal wel de brandnetel, een akelig stekelig onkruid, dat veel in thee en soep genuttigd wordt en in de Friese brandnetelkaas gebruikt wordt. Wist u dan ook dat brandnetel vol vitamine C en ijzer zit, en dat het bloedzuiverend werkt? Dat zijn zo maar een paar eigenschappen. Brandnetel doet nog veel meer. De Romeinen sloegen brandnetels tegen hun koude handen om ze warm te maken. Barbaars? Misschien. Romeinen associëren we toch vooral met stoer en sterk. Ook voor reuma zou het op die manier kunnen helpen. Maar let op, alleen jong blad nuttigen want oud blad bevat nitriet. Dus de brandnetel is bekend, maar wist u bijvoorbeeld dat de bloemknoppen van de brem eetbaar zijn? Of dat gebakken wortels van de distel een delicatesse zijn en tevens goed tegen buikloop zijn? Of dat als je op riet kauwt het dropachtig smaakt? Veel van deze vroeger bekende weetjes zijn helaas voor een groot publiek verloren gegaan. Probeer het zelf eens; als u toch die weegbree tussen uw tegels wiedt, gooi hem niet weg, maar eet hem eens op. Want zou het niet prachtig zijn het respect voor onkruid in ere te herstellen en de wereld weer een stukje mooier te maken?

Op internet is enorm veel te terug te vinden van de kennis over onkruid. Maar als de “pleuris” echt uitbreekt is internet mogelijk niet meer beschikbaar. Daarom heeft Roos Boum een lijst samengesteld met 110 eetbare onkruiden. Dit boekje “PlukPlanten voor als de Pleuris uitPreekt” heeft 144 blz met 110 botanische tekeningen van de betreffende planten. Per plant bespreekt Boum op een luchtige, staccato wijze: het gebruik, de giftigheid, een typisch kenmerk, zijn hoogte, waar je hem vindt, wanneer hij bloeit, of hij vruchten heeft, welke delen van de plant eetbaar zijn, hoe hij smaakt, of hij geneeskrachtig is en hoe je hem bereidt.

Met nadruk moet gezegd worden dat het een plantengids is. Het is puur een determinatie- en gebruikshandleiding, geen kook- of tuinboek. Een handzame pocket om op foeragetochten mee te nemen. Het boekje is alleen via de schrijfster zelf te bestellen tegen kost/drukprijs € 15,95 exclusief verzendkosten. Daarbij wordt het boek op naam gesteld en komt de naam van de besteller 20x voor in het boek. Dat maakt het boek extra uniek.